Επιμέλεια: Dr Γραμματικόπουλος Κ., MD, Ph.D.

  

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΡΕΟΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

 

Η δυνατότητα της ολοκληρωμένης εκτίμησης της αιμοδυναμικής κατάστασης που παρέχεται με την ρεοκαρδιογραφία (ΡΚΓ), την καθιστά αναγκαία σε οποιεσδήποτε παθήσεις που συνοδεύονται από αιμοδυναμικές διαταραχές, σε καταστάσεις που είναι πιθανό να προκαλέσουν αιμοδυναμικές διαταραχές, σε φαρμακευτική αγωγή που επιδρά σε αιμοδυναμικές παραμέτρους. Οι δυνατότητες των σύγχρονων συστημάτων καταγραφής και ελέγχου, σύντομα θα ανοίξουν νέες προοπτικές.

 

Η ρεοκαρδιογραφία χρησιμοποιείται σήμερα για την:

 ΔΙΑΓΝΩΣΗ, ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ, ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΠΑΘΗΣΕΩΝ

 ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

 ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΜΕ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ

 

Η απλότητα της εφαρμογής, η σταθερή τοποθέτηση των αισθητήρων και η δυνατότητα συνεχούς καταγραφής, επιτρέπουν την εφαρμογή της ΡΚΓ σε:

 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΕ ΥΠΤΙΑ, ΟΡΘΙΑ, Ή ΑΛΛΗ ΘΕΣΗ

 ΟΡΘΟΣΤΑΤΙΚΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ

 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ (ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ, ΚΟΠΩΣΕΩΣ, κ.α.)

 

Η αξιοπιστία της, η φιλικότητα προς τον ασθενή (συγκρίσιμη με το ΗΚΓ) και η ασφάλειά της, την καθιστά ιδιαίτερα ελκυστική τόσο στους εξωτερικούς, τόσο και στους εσωτερικούς ασθενείς σε:

Προληπτικά check up σε παιδιά, εφήβους, ενήλικες, ηλικιωμένους, σε αθλητές, σε εγκυμονούσες, σε προεγχειριτικούς ελέγχους, κ.α..

Fluid management (διαχείριση υγρών)

Υπέρταση/υπόταση

Ορθοστατική δοκιμασία

Αξιολόγηση αιμοδυναμικής επίδρασης των φαρμάκων

Στεφανιαία νόσος

Καρδιακή ανεπάρκεια

Διαφοροποίηση της καρδιογενούς από την πνευμονική δύσπνοια

Εκτίμηση σκληρότητας της αορτής

Σακχαρώδης Διαβήτης

Πνευμονοπάθειες

Θυρεοειδοπάθειες

Νεφροπάθειες

Αιμοκάθαρση

Έκτακτα Περιστατικά

Εντατική Θεραπεία

Εμφράγματα μυοκαρδίου

Χειρουργική / Αναισθησία

Μεταμόσχευση καρδιάς

Βελτιστοποίηση Βηματοδότησης

Επιστημονικές έρευνες

Πρακτικά, οι εφαρμογές της δεν περιορίζονται. Στην βιβλιογραφία συναντούνται μελέτες στην   παιδιατρική, γυναικολογία, νευρολογία, κ.α..

 

 

Προληπτικά check up

Ø Διαφοροποίηση χρόνιας ή εύκολης κόπωσης, δύσπνοιας, αδυναμίας, κ.λ.π., με την εκτίμηση της επαρκούς ή μη τροφοδοσίας των ιστών με οξυγόνο (μέτρηση τροφοδοσίας οξυγόνου DO2)

Ø Εκτίμηση της τάσης κατακράτησης υγρών, αύξησης της συσταλτικότητας του μυοκαρδίου,  μείωσης της ελαστικότητας των αρτηριών

Ø Έλεγχος της καρδιακής λειτουργίας σε αθλητές, εγκυμονούσες, ηλικιωμένους, προεγχειρητικούς ασθενείς, άτομα με αυξημένο κίνδυνο, κ.λ.π.

Ø Screening πληθυσμού για καρδιαγγειακές παθήσεις (διάγνωση ορισμένων βαλβιδοπαθειών, εκτίμηση αντιρροπούμενων καταστάσεων και πρόωρων διαταραχών)

Ø Παρακολούθηση των μεταβολών σε προληπτική αγωγή (π.χ., δίαιτα, άσκηση)

 

 

Διαχείριση υγρών (Fluid management)

Ø Διάγνωση του αυξημένου/μειωμένου επιπέδου των υγρών

Ø Αξιολόγηση της ανάγκης χορήγησης διουρητικών ή χορήγησης υγρών

Ø Ρύθμιση των επιπέδων του όγκου του αίματος που να επιφέρει την καλύτερη δυνατή καρδιακή παροχή

Ø Παρακολούθηση των μεταβολών του όγκου του αίματος υπό την επίδραση της θεραπευτικής αγωγής

Ø Διάγνωση υγρής πλευρίτιδας, πνευμονικού οιδήματος, περικαρδίτιδας

Παρακολούθηση των μεταβολών του υγρού στους πνεύμονες  υπό την επίδραση της θεραπευτικής αγωγής

Ø  Παρακολούθηση νεφροπαθών

 

 

Υπέρταση / Υπόταση

Ø  Εξακρίβωση των αιμοδυναμικών αιτιών υπέρτασης / υπότασης

Ø  Εκτίμηση της αιμοδυναμικής κατάστασης (σχέση πίεσης - ροής αίματος)

Ø  Εξατομικευμένη επιλογή των αντιυπερτασικών φαρμάκων, βάσει αντικειμενικών ποσοτικών κριτηρίων (μονοθεραπεία ή συνδυαζόμενη αγωγή)

Ø  Εκτίμηση της δοσολογίας χορήγησης των φαρμακευτικών ουσιών

Ø  Στοχευόμενη επίτευξη νορμοτασικής και νορμοδυναμικής κατάστασης

Ø  Δυναμική παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της αγωγής με ποσοτικά κριτήρια

Ø  Εξακρίβωση των αιμοδυναμικών μεταβολών υπό την επίδραση της φαρμακευτικής αγωγής ή της δίαιτας, καθώς και των αιμοδυναμικών αιτιών της μη ανταπόκρισης στην φαρμακευτική αγωγή

 

 

Με την ορθοστατική δοκιμασία

Ø  Εξακρίβωση των αιμοδυναμικών μηχανισμών της υπότασης

Ø  Διαφοροποίηση μηχανισμών της ορθοστατικής υπότασης

Ø  Διάγνωση της καρδιακής ανεπάρκειας και εκτίμηση της βαρύτητάς της

Ø  Παρακολούθηση της πορείας της καρδιακής ανεπάρκειας

Ø  Παρακολούθηση της ανταπόκρισης στην φαρμακευτική αγωγή

 

 

Αξιολόγηση αιμοδυναμικής επίδρασης καρδιαγγειακών και μη φαρμάκων

Εκτός των καρδιαγγειακών φαρμάκων, πολλά άλλα φάρμακα μπορεί να επιδρούν στην αιμοδυναμική κατάσταση, όπως π.χ., η σιμετιδίνη ή η ομεπραζόλη, τα αντιφλεγμονώδη, η θυρορμόνη, κ.α.. Πολύ συχνά, η θεραπεία ενός ασθενή απαιτεί την λήψη αρκετών διαφορετικών φαρμάκων, των οποίων η αιμοδυναμική επίδραση δεν είναι γνωστή. Με την ΡΚΓ αιμοδυναμική παρακολούθηση είναι δυνατή η εκτίμηση του βαθμού της επίδρασης της συνδυαζόμενης θεραπείας και η έγκαιρη αντιμετώπιση πιθανών παρενεργειών.

 

 

Στεφανιαία νόσος

Ø  Εκτίμηση της λειτουργικής κατάστασης του μυοκαρδίου

Ø  Διάγνωση στεφανιαίας νόσου

Ø  Επιλογή αγωγής

Ø  Δυναμική παρακολούθηση πορείας της πάθησης

Ø  Εκτίμηση επίδρασης της αγωγής

 

 

Καρδιακή ανεπάρκεια

Οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια έχουν εξαιρετικά ασταθή αιμοδυναμική εικόνα, λαμβάνουν πολλών ειδών φάρμακα με διαφορετική αιμοδυναμική επίδραση και οι εισαγωγές σε νοσοκομεία είναι συχνότατες. Οι θεράποντες ιατροί (εξωτερικοί ή νοσοκομειακοί), αν δεν έχουν την δυνατότητα άμεσης αξιολόγησης της αιμοδυναμικής κατάστασης, αδυνατούν να διαχειριστούν κατάλληλα την φαρμακευτική αγωγή. Ο ΡΚΓ έλεγχος προσφέρει στην:

 

Ø  διάγνωση, πρόγνωση, διαφοροποίηση συστολικής-διαστολικής δυσλειτουργίας

Ø  εκτίμηση αν τα συμπτώματα οφείλονται σε αιμοδυναμική επιδείνωση

Ø  διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής και την δυναμική παρακολούθηση της κατάστασης και της ανταπόκρισης  στην θεραπεία με ποσοτικά κριτήρια

Ø  βραχυπρόθεσμη πρόγνωση καρδιακής κάμψης (στις επόμενες 14 ημέρες)

 

 

Διαφοροποίηση της καρδιογενούς από την πνευμονική δύσπνοια

Η διαφοροποίηση της δύσπνοιας καρδιογενούς προέλευσης από την πνευμονική είναι συχνά δύσκολη σε ορισμένες κατηγορίες ασθενών. Ο ρεοκαρδιογραφικός έλεγχος της αιμοδυναμικής κατάστασης επιτρέπει την αξιολόγηση της καρδιακής λειτουργίας, και συνεπώς, την συμβατότητα της αιμοδυναμικής κατάστασης με την συμπτωματολογία.

 

 

Εκτίμηση σκληρότητας της αορτής

Η "σκληρή" αορτή επιβαρύνει την καρδιακή λειτουργία και έχει αρνητική επίδραση στην πρόγνωση. Η ταχύτητα του σφυγμικού κύματος (Pulse Wave Velocity), η οποία χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση των ελαστικών ιδιοτήτων της αορτής, είναι πλέον εύκολα μετρούμενη με την ρεογραφία.

 

 

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Ο σακχαρώδης διαβήτης, εκτός από τις περιφερικές αρτηριοπάθειες που προκαλεί, πολύ συχνά συνοδεύεται και από διαταραχές της κεντρικής κυκλοφορίας του αίματος. Με την ΡΚΓ παρακολούθηση δίνεται η δυνατότητα εξακρίβωσης και ελέγχου αυτών των διαταραχών σε πολύ πρώιμα στάδια.

 

 

ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΕΣ

Οι διαταραχές της πνευμονικής λειτουργίας επηρεάζουν την τροφοδοσία των ιστών με οξυγόνο και την κεντρική κυκλοφορία του αίματος. Με την ΡΚΓ παρακολούθηση δίνεται η δυνατότητα ενός αποτελεσματικότερου ελέγχου της τροφοδοσίας των ιστών με οξυγόνο, μέσω της επίδρασης στην καρδιακή παροχή.

 

 

ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΕΣ

Οι ορμόνες του θυρεοειδή έχουν σημαντική επίδραση στην καρδιαγγειακή λειτουργία (συσταλτικότητα μυοκαρδίου, καρδιακή συχνότητα, αγγειοσυσταλτικότητα). Συχνά, ο υποκλινικός υπερθυρεοειδισμός δίνει καρδιαγγειακά συμπτώματα. Με την ΡΚΓ παρακολούθηση δίνεται η δυνατότητα αξιολόγησης της επίδρασης των θυρεοειδοπαθειών στην κυκλοφορία του αίματος και την καρδιακή λειτουργία, όπως και των φαρμακευτικών ουσιών αντιμετώπισής τους.

 

 

ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΕΣ

Οι νεφροπάθειες συνοδεύονται συχνά από αιμοδυναμικές διαταραχές (κατακράτηση υγρών, πρόκληση αγγειοσύσπασης) που οδηγούν σε υπέρταση και καρδιακή ανεπάρκεια. Με την ΡΚΓ παρακολούθηση δίνεται η δυνατότητα εξακρίβωσης αυτών των διαταραχών σε πρώιμα στάδια. Η δυνατότητα αντικειμενικού προσδιορισμού της κατάστασης των υγρών του οργανισμού σε συνδυασμό με την μέτρηση του όγκου παλμού επιτρέπει τον καλύτερο έλεγχο της χορηγούμενης θεραπείας.

 

 

ΜΟΝΑΔΕΣ ΑΙΜΟΚΑΘΑΡΣΗΣ

Ø  Εκτίμηση της αιμοδυναμικής κατάστασης κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης, για την αξιολόγηση και την βελτιστοποίηση της θέσης του ασθενή, τον προσδιορισμό της βέλτιστης κατάστασης των υγρών και την προσαρμογή της θεραπείας για κάθε ασθενή.

Ø  Αποτροπή της αιμοδυναμικής κρίσης, με την παρακολούθηση των τάσεων και της ανίχνευσης των αιμοδυναμικών μεταβολών για πρώιμη επέμβαση.

 

 

ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ

Ø  Εξακρίβωση της αρχικής αιμοδυναμικής κατάστασης σε οποιοδήποτε ασθενή, που είναι πιθανόν να παρουσιάσει αστάθεια της αιμοδυναμικής, όπως:

  σε καρδιακή ανεπάρκεια

  σε καρδιογενές / μη καρδιογενές shock

  σε καρδιακή αρρυθμία

  σε έμφραγμα μυοκαρδίου

  σε υπό / υπέρταση

  σε τραύμα

  σε πρώιμη σηψαιμία

  σε εγκυμοσύνη υψηλού κινδύνου, κ.λ.π.

 

Ø  Καθοδήγηση στις διαφορικές διαγνώσεις και επιλογές θεραπείας:

  Παρακολούθηση της τιτλοδότησης φαρμάκων και την διαχείριση των υγρών, για την αξιολόγηση και την βελτιστοποίηση της θεραπείας

  Παρακολούθηση των τάσεων και την ανίχνευση των αιμοδυναμικών μεταβολών για πρώιμη επέμβαση

  Διαχωρισμός των ασθενών ως προς την επιλογή του επιπέδου ιατρικής φροντίδας.

 

 

ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ και ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΩΝ

Ø  Άμεση αξιολόγηση της αρχικής αιμοδυναμικής κατάστασης οποιουδήποτε ασθενή.

Ø  Παρακολούθηση των τάσεων και ανίχνευση των αιμοδυναμικών μεταβολών για πρώιμη επέμβαση.

Ø  Παρακολούθηση της τιτλοποίησης των φαρμάκων και της διαχείρισης των υγρών, για την αξιολόγηση και την βελτιστοποίηση της θεραπείας.

Ø  Βοήθεια στην επεμβατική προσέγγιση και τον καθορισμό των αναγκών διεξαγωγής της.

Ø  Μπορεί να αποτελέσει την γέφυρα μεταξύ του αιματηρού και του αναίμακτου ελέγχου της αιμοδυναμικής, επιτρέποντας την πρώιμη αφαίρεση των επεμβατικών καθετήρων.

Ø  Επιτρέπει την αιμοδυναμική εκτίμηση σε ασθενείς, στους οποίους οι επεμβατικοί χειρισμοί αντενδείκνυνται ή δεν είναι συνήθως χρησιμοποιούμενοι:

  Αδυναμία για επεμβατική προσέγγιση

  Ενδοκαρδιακοί βηματοδότες

  Θρομβολυτική θεραπεία

  Δυσλειτουργία βαλβίδων της δεξιάς καρδίας

  Υψηλός κίνδυνος μόλυνσης

 

Ο έλεγχος της καρδιακής παροχής με επεμβατικό καθετήρα είναι όχι μόνο υψηλού κόστους, αλλά περικλείει επίσης έναν υψηλό κίνδυνο μόλυνσης για τον ασθενή. Η ΡΚΓ μπορεί πολύ συχνά να αντικαταστήσει τον καθετήρα, είναι πιο οικονομική, ασφαλής και εύκολα πραγματοποιήσιμη.

 

 

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ / ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ

Ø  Προ-εγχειρητικά:

  Έλεγχος της αιμοδυναμικής κατάστασης στους υψηλού κινδύνου ασθενείς (καρδιακούς, ηλικιωμένους)

  Εκτίμηση της δοσολογίας χορήγησης των φαρμακευτικών ουσιών

  Στοχευόμενη επίτευξη νορμοτασικής και νορμοδυναμικής κατάστασης

 

Ø  Περί-εγχειρητικά:

  Αξιολόγηση της αιμοδυναμικής κατάστασης κατά τη διάρκεια της γενικής χειρουργικής επέμβασης (εκτός επεμβάσεων στον θώρακα)

  Εκτίμηση της επίδρασης των υγρών σε καρδιακή δυσλειτουργία

  Παρακολούθηση της τιτλοδότησης των φαρμάκων και της διαχείρισης των υγρών, για να αξιολογηθεί και να βελτιστοποιηθεί η χορήγησή τους

  Παρακολούθηση των τάσεων και ανίχνευση των αιμοδυναμικών μεταβολών για πρώιμη επέμβαση

 

Ø  Μετεγχειρητικά:

  Αξιολόγηση της αιμοδυναμικής κατάστασης, για την επιλογή της μετάβασης στην κατάλληλη μονάδα φροντίδας

  Ανίχνευση της επιτρεπτής αιμοδυναμικής για τον ασθενή, για την καθοδήγηση των θεραπευτικών επιλογών

 

 

Μεταμόσχευση καρδιάς

Η μειωμένη μυοκαρδιακή συσταλτικότητα είναι ένα από τα πρώτα σημάδια της πρόωρης απόρριψης καρδιών. Ο έλεγχος με την ΡΚΓ μπορεί  να χρησιμεύσει  ως μια πολύτιμη, μη αιματηρή προσθήκη στον μετεγχειρητικό έλεγχο για πρώιμη απόρριψη.

 

 

ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ

Οι διάφορες παράμετροι (AV-καθυστέρηση, μέγιστος βηματοδοτικός ρυθμός) των βηματοδοτών απαιτούν εξατομικευμένη ρύθμιση (που μπορεί να είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, η οποία πραγματοποιούμενη με τη δοκιμή και το λάθος μπορεί να μην επιτύχει το αληθινό βέλτιστο).

Η ΡΚΓ επιτρέπει την γρήγορη βελτιστοποίηση των ρυθμίσεων των βηματοδοτών, με τη μέτρηση της καρδιακής παροχής και άλλων αιμοδυναμικών παραμέτρων.

 

Στους ασθενείς με διπλοεστιακούς βηματοδότες, η καρδιακή παροχή μπορεί να ποικίλει σημαντικά με την αλλαγή της AV καθυστέρησης. Με τον κτύπο προς κτύπο έλεγχο του όγκου παλμού, που είναι διαθέσιμος με την ΡΚΓ, η καρδιακή παροχή μπορεί να αξιολογηθεί σε ένα ευρύ φάσμα AV καθυστερήσεων μέσα σε λίγα λεπτά.

 

 

Επιστημονικές έρευνες

Πολλές καταστάσεις (στρες, λήψη τροφής, κρύο, ζέστη, υψόμετρο, κ.λ.π.) επιδρούν στην κεντρική κυκλοφορία του αίματος. Η ΡΚΓ χρησιμοποιείται ευρύτατα για την μελέτη διαφόρων επιδράσεων στην καρδιαγγειακή λειτουργία.

 

Οι εκτακτοσυστολές και άλλα είδη αρρυθμιών μπορεί να επιδεινώνουν την καρδιακή παροχή, και συχνά, ο βαθμός αυτής της επίδρασης καθοδηγεί την θεραπευτική αντιμετώπιση (π.χ., εκτακτοσυστολές με αιμοδυναμική επιδείνωση). Με την ΡΚΓ αιμοδυναμική εκτίμηση, ο βαθμός των αιμοδυναμικών διαταραχών μπορεί να αξιολογηθεί εύκολα.

 

Πολλά νέα ή και παλαιά φάρμακα, επιδρούν στις παραμέτρους της κεντρικής κυκλοφορίας του αίματος και την καρδιακή λειτουργία. Η ΡΚΓ επιτρέπει την εύκολη εκτίμηση αυτών των επιδράσεων και συνεπώς, την μελέτη των αιμοδυναμικών μηχανισμών δράσης των φαρμάκων.

 

Η δυνατότητα ανάλυσης του καρδιακού κύκλου με την μέτρηση των διαφόρων φάσεών του, καθιστά την ΡΚΓ ένα ισχυρό εργαλείο στις φυσιολογικές μελέτες.

 

Οι εξελίξεις στην τεχνολογία, σύντομα θα διευρύνουν τις δυνατότητες της ΡΚΓ. Η ταυτόχρονη αξιολόγηση της κεντρικής κυκλοφορίας μαζί με την περιφερική, πιθανώς θα ανοίξει νέες προοπτικές στην διάγνωση, πρόγνωση και θεραπευτική προσέγγιση πολλών παθήσεων.